Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά & Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ)
Μια από τις βασικές πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που στηρίζεται στην αλληλεγγύη ανάμεσα στους λαούς της Ευρώπης, είναι η «Πολιτική Συνοχής». Η «Πολιτική Συνοχής» αποτελεί τη βασική πολιτική επενδύσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω της οποίας επιδιώκεται η στήριξη όλων των περιφερειών των κρατών-μελών, για τη δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, την επίτευξη αειφόρου ανάπτυξης και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών. Παράλληλα, στοχεύει στην προώθηση της αλληλεγγύης ανάμεσα στα κράτη και τους πολίτες της Ευρώπης, αφού πρωτίστως παρέχεται στήριξη στις λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες, επιδιώκοντας την εξομάλυνση των κοινωνικών, οικονομικών και εδαφικών ανισοτήτων που υπάρχουν.
Η οικονομική βοήθεια της ΕΕ, στο πλαίσιο της εφαρμογής της «Πολιτικής Συνοχής», παρέχεται στα κράτη-μέλη μέσω των ακόλουθων τριών βασικών Ταμείων:
Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης
Το ΕΤΠΑ επιδιώκει την ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής στην Ευρωπαϊκή Ένωση διορθώνοντας ανισορροπίες μεταξύ περιφερειών. Το Ταμείο επικεντρώνει τις επενδύσεις του σε αρκετούς βασικούς τομείς προτεραιότητας για την προώθηση της ανάπτυξης όπως η έρευνα και η καινοτομία, το ψηφιακό θεματολόγιο, η στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜμΕ) και η οικονομία με μειωμένη χρήση άνθρακα. Επίσης, το ΕΤΠΑ στηρίζει έργα ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας.
Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο
Το ΕΚΤ επενδύει στο ανθρώπινο δυναμικό και στοχεύει στη βελτίωση των ευκαιριών για απασχόληση και εκπαίδευση σε όλη την ΕΕ. Παράλληλα, το ΕΚΤ συμβάλει στη διασφάλιση συνθηκών κοινωνικής συνοχής, προωθώντας την κοινωνική ένταξη για ευπαθείς κοινωνικά ομάδες του πληθυσμού, που διατρέχουν τον κίνδυνο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.
Ταμείο Συνοχής
Το Ταμείο Συνοχής χρηματοδοτεί έργα υποδομής στους τομείς του περιβάλλοντος, της ενέργειας και των μεταφορών, συμβάλλοντας στην πράσινη και αειφόρο ανάπτυξη, καθώς και στη συνδεσιμότητα μεταξύ των κρατών-μελών.
Το ΕΤΠΑ και το ΕΚΤ αναφέρονται επίσης και ως Διαρθρωτικά Ταμεία.
Τα κονδύλια κατανέμονται κατά κράτος-μέλος/περιφέρεια με βάση καθορισμένα κριτήρια για συγκεκριμένες χρονικές περιόδους οι οποίες ονομάζονται Προγραμματικές Περίοδοι και έχουν διάρκεια επτά ετών. Η ΕΕ συγχρηματοδοτεί τα έργα με συγκεκριμένο ποσοστό της συνολικής δημόσιας δαπάνης και το υπόλοιπο καταβάλλεται από εθνικούς πόρους. Η τρέχουσα Προγραμματική Περίοδος χρηματοδότησης, με πόρους από τα Επενδυτικά και Διαθρωτικά Ταμεία της ΕΕ, καλύπτει χρονικά τα έτη 2014-2020.
Η Κύπρος, όπως και όλα τα κράτη-μέλη, προκειμένου να αξιοποιήσουν πόρους από τα εν λόγω Ταμεία, σύμφωνα με τους Κανονισμούς της ΕΕ, συνέταξε έγγραφα στρατηγικού σχεδιασμού. Στο πλαίσιο αυτό η Κύπρος έχει καταρτίσει τη «Συμφωνία Εταιρικής Σχέσης» (ΣΕΣ), η οποία εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στην οποία καταγράφονται οι γενικές αναπτυξιακές προτεραιότητες της χώρας, όπως αυτές προκύπτουν από την ανάλυση των αναπτυξιακών αναγκών και προοπτικών, καθώς και οι επιδιωκόμενοι στρατηγικοί στόχοι για την αξιοποίηση των ΕΔΕΤ. Η ΣΕΣ στοχεύει στη διασφάλιση της συνέργειας και του συντονισμού μεταξύ όλων των Ταμείων ούτως ώστε να επιτυγχάνονται ουσιαστικά αποτελέσματα, που να συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Στρατηγικός Στόχος της ΣΕΣ είναι η αναδιάρθρωση της κυπριακής οικονομίας, η διατήρηση και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και η διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής.
Η αξιοποίηση των πόρων μέσω των Ταμείων της Πολιτικής Συνοχής εξειδικεύεται περαιτέρω μέσω των ακόλουθων Επιχειρησιακών Προγραμμάτων:
- «Ανταγωνιστικότητα και Αειφόρος Ανάπτυξη»
- «Απασχόληση, Ανθρώπινο Κεφάλαιο και Κοινωνική Συνοχή»
Tα Επιχειρησιακά Προγράμματα αποτελούν πολυετή προγραμματικά έγγραφα στα οποία καταγράφονται συγκεκριμένες προτεραιότητες και ενδεικτικές κατηγορίες παρεμβάσεων, που καθορίζουν και εξειδικεύουν με μεγαλύτερη λεπτομέρεια τους στόχους, τη στρατηγική και τις κατηγορίες των έργων που μπορούν να χρηματοδοτηθούν.
Η Έρευνα και η Καινοτομία στην Κύπρο χρηματοδοτούνται, για την τρέχουσα Προγραμματική Περίοδο (2014 – 2020), στο πλαίσιο του «Θεματικού Στόχου 1 – Έρευνα και Καινοτομία» του «Άξονα Προτεραιότητας 1: Ενίσχυση της Ανταγωνιστικότητας της Οικονομίας», του Επιχειρηματικού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα και Αειφόρος Ανάπτυξη», με χρηματοδότηση που ξεπερνά τα 74 εκατομμύρια Ευρώ. Η χρηματοδότηση αυτή αφορά κατά κύριο λόγο στην υλοποίηση ερευνητικών έργων που στόχο έχουν: (α) την έξυπνη ανάπτυξη με έμφαση σε επιλεγμένους τομείς προτεραιότητας, μέσω της ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας του συστήματος Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας της Κύπρου, της διασύνδεσής του με την παραγωγική βάση της οικονομίας και της ενδυνάμωσης των δεσμών και της διαδραστικότητας ανάμεσα στα δομικά του στοιχεία ή (β) τη διασφάλιση της διαχρονικότητας και της δυναμικής του συστήματος Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας και την ενίσχυση των μελλοντικών προοπτικών του, με έμφαση στην αριστεία και στην ενδυνάμωση της βάσης ανθρώπινου δυναμικού και ιδιαίτερα του ανθρώπινου δυναμικού της νέας γενιάς. Επίσης, σε μικρότερο βαθμό η χρηματοδότηση αυτή υποστηρίζει το πλαίσιο λειτουργίας του συστήματος Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας και την παραγωγή προστιθέμενης αξίας από δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας, μέσω της ανάπτυξης υποστηρικτικών εργαλείων και πιλοτικών μέτρων και της ενθάρρυνσης για προβολή και αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων. Το ποσό που αναμένεται να καλυφθεί από το ΕΤΠΑ ανέρχεται στα 52,9 εκ Ευρώ.
Επίσης, το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας υλοποιεί έργο «Τεχνικής Βοήθειας» ύψους 2 εκ Ευρώ το οποίο συγχρηματοδοτείται από το ΕΤΠΑ με στόχο την ομαλή και έγκαιρη υλοποίηση των Προγραμμάτων RESTART που θα ανακοινωθούν εντός της Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020. Το εν λόγω έργο αναμένεται να καλύψει μέρος των αμοιβών του προσωπικού του Ιδρύματος που απασχολείται στα εν λόγω Προγράμματα.
Σημειώνεται ότι, κατά την προηγούμενη Προγραμματική Περίοδο (2007 – 2013) η Έρευνα και Καινοτομία στην Κύπρο είχε επίσης συγχρηματοδοτηθεί από το ΕΤΠΑ και την Κυπριακή Δημοκρατία και το ποσό που λήφθηκε από το ΕΤΠΑ ανήλθε στα 50 εκ. Ευρώ για τα ερευνητικά έργα και στα 2 εκ. Ευρώ για «Τεχνική Βοήθεια».
Περισσότερες πληροφορίες για τα ΕΔΕΤ μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα των Επενδυτικών και Διαρθρωτικών Ταμείων της ΕΕ στην Κύπρο την περίοδο 2014-2020 πατώντας εδώ.