Πρόγραμμα «Ορίζοντας Ευρώπη»: Γνωριμία με το Πρόγραμμα «Ερευνητικές Υποδομές»
To Πρόγραμμα «Ορίζοντας Ευρώπη» είναι το νέο Πρόγραμμα Πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (E.E.) για την υποστήριξη της έρευνας και της καινοτομίας, το οποίο θα διαδεχθεί το Πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020». Ο «Ορίζοντας Ευρώπη», με προϋπολογισμό που ξεπερνά τα 95 δισεκατομμύρια Ευρώ, ανακοινώθηκε επίσημα στις 2 Φεβρουαρίου 2021 και θα ολοκληρωθεί το 2027, έχοντας ως βασικό στόχο την μεγιστοποίηση του επιστημονικού, οικονομικού και κοινωνικού αντίκτυπου των ευρωπαϊκών επενδύσεων στην έρευνα και την καινοτομία. Η ανακοίνωση των πρώτων Προσκλήσεων Υποβολής Προτάσεων αναμένεται τον Απρίλιο 2021.
To Πρόγραμμα των «Ερευνητικών Υποδομών» στον «Ορίζοντα Ευρώπη», εντάσσεται κάτω από τον Πυλώνα Ι με τίτλο «Επιστήμη Αριστείας (Excellent Science)» που ασχολείται με την ενδυνάμωση της επιστημονικής αριστείας στον ευρωπαϊκό χώρο. Το εν λόγω Πρόγραμμα στοχεύει να συμβάλει στην υλοποίηση του στόχου του Πυλώνα Ι αναπτύσσοντας και διασυνδέοντας τις ευρωπαϊκές ερευνητικές υποδομές και παρέχοντας διευκολύνσεις στην προσβασιμότητα τους με απώτερο στόχο την ενδυνάμωση της Ευρώπης μέσω της χρήσης και της πρόσβασης ερευνητικών και τεχνολογικών Υποδομών παγκόσμιου κύρους.
Τα προηγούμενα Προγράμματα Πλαίσιο έχουν συνεισφέρει σημαντικά σε μια πιο αποτελεσματική χρήση των Υποδομών, και έχουν αναπτύξει μαζί με το Ευρωπαϊκό Στρατηγικό Φόρουμ για τις Ερευνητικές Υποδομές (European Strategy Forum on Research Infrastructures – ESFRI) μια στρατηγική προσέγγιση σε σχέση με τη λήψη αποφάσεων για τις πανευρωπαϊκές υποδομές. Επιπρόσθετα, το πρόσφατα δημοσιοποιημένο ESFRI White Paper δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην ενσωμάτωση των Ερευνητικών Υποδομών στο οικοσύστημα του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας, καθιστώντας το ως μοχλό αποσυμπίεσης αριθμού σημαντικών κοινωνικών και οικονομικών προκλήσεων.
Στόχος του Προγράμματος «Ερευνητικές Υποδομές» είναι η αντιμετώπιση παγκόσμιων προκλήσεων σε περιβαλλοντικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, μέσω της ενοποίησης, της διασυνδεσιμότητας και της προσβασιμότητας ευρωπαϊκών ερευνητικών υποδομών παγκόσμιου κύρους. Με βάση και την ανανεωμένη πολιτική του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας, απαιτείται η ρητή συμβολή των ερευνητικών και τεχνολογικών υποδομών στους ευρύτερους στόχους πολιτικής της Ε.Ε. για αντιμετώπιση θεμάτων που ταλανίζουν την Ένωση.
Παράλληλα, για να αντιμετωπιστούν οι εν λόγω προκλήσεις και να ενισχυθεί η έρευνα αιχμής, το Πρόγραμμα των «Ερευνητικών Υποδομών» θα υποστηρίξει την παροχή υπηρεσιών των Υποδομών για στήριξη της έρευνας στον τομέα της Υγείας, της επιτάχυνσης του πράσινου και του ψηφιακού μετασχηματισμού και ανάπτυξη προηγμένων επιστημονικών οργάνων, λογισμικού και μεθόδων. Επιπρόσθετα, θα ενισχυθεί η κατάρτιση των χρηστών των ερευνητικών υποδομών και των ερευνητικών και τεχνολογικών ικανοτήτων τους, συμβάλλοντας στην εκπαίδευση και απασχόληση τους αλλά και καθιστώντας τον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας ελκυστικό σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το περιεχόμενο του Προγράμματος των «Ερευνητικών Υποδομών» του «Ορίζοντα Ευρώπη» χωρίζεται στις ακόλουθες 5 Θεματικές Ενότητες (Destinations), οι οποίες αναμένεται να ανταποκριθούν στη στόχευση και στις επιδιώξεις που έχουν περιγραφεί πιο πάνω:
- 1ος Θεματικός Τομέας: Ανάπτυξη, εδραίωση και βελτιστοποίηση των ευρωπαϊκών ερευνητικών υποδομών, διατηρώντας την παγκόσμια ηγεσία.
- 2ος Θεματικός Τομέας: Διατήρηση ενός λειτουργικού, ανοικτού EOSC (European Open Science Cloud) οικοσυστήματος με FAIR δεδομένα.
- 3ος Θεματικός Τομέας: Υπηρεσίες ερευνητικών υποδομών για την υποστήριξη της έρευνας στον τομέα της υγείας, την επιτάχυνση του πράσινου και του ψηφιακού μετασχηματισμού και την αναβάθμιση της γνώσης αιχμής.
- 4ος Θεματικός Τομέας: Επόμενη γενιά επιστημονικών οργάνων, εργαλείων, μεθόδων και προηγμένων ψηφιακών λύσεων.
- 5ος Θεματικός Τομέας: Συνδεσιμότητα δικτύων στην Έρευνα και την Εκπαίδευση – Δυνατότητα συνεργασίας χωρίς περιορισμούς.
O συνολικός Προϋπολογισμός που κατανέμεται για τη συγκεκριμένη Προτεραιότητα ανέρχεται στα 2,4 δισεκατομμύρια Ευρώ, εκ των οποίων γύρω στα 570 εκατομμύρια Ευρώ αναμένεται να παραχωρηθούν στο πλαίσιο του πρώτου Προγράμματος Εργασίας για την περίοδο 2021-2022, το οποίο αναμένεται να ανακοινωθεί μέσα Απριλίου του 2021.
Το Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΙδΕΚ), μέσω των Εθνικών Σημείων Επαφής/National Contact Points (ΕΣΕ/NCPs), υποστηρίζει ενεργά τους κυπριακούς φορείς στην προσπάθειά τους να συμμετέχουν με επιτυχία σε ευρωπαϊκά προγράμματα και πρωτοβουλίες, προσφέροντας μια ευρεία γκάμα υπηρεσιών στήριξης χωρίς χρέωση, συμπεριλαμβανομένου του Προγράμματος «Ορίζοντας Ευρώπη». Τα Εθνικά Σημεία Επαφής είναι στη διάθεση των ερευνητών για παροχή άμεσης πληροφόρησης και συμβουλευτικών υπηρεσιών σε όλα τα στάδια, από την προετοιμασία της πρότασης έως την υλοποίηση καθώς και την αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων. Κάποιες από τις υπηρεσίες που προσφέρονται είναι ενδεικτικά: (α) η συστηματική διοχέτευση πληροφόρησης και ενημέρωσης προς την ερευνητική και επιχειρηματική κοινότητα, (β) η διοργάνωση ενημερωτικών ημερίδων και εκπαιδευτικών εργαστηρίων, (γ) η παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών και στήριξης για τη συγγραφή πρότασης και την υλοποίηση έργων (δ) η βοήθεια στην εξεύρεση συνεργατών από το εξωτερικό, (ε) η προεπισκόπηση προτάσεων, κ.ά.
Για να λαμβάνετε εξατομικευμένη πληροφόρηση σχετικά με τις ευκαιρίες χρηματοδότησης, εκδηλώσεις και άλλες δραστηριότητες που σχετίζονται με τα ευρωπαϊκά Προγράμματα Έρευνας και Καινοτομίας, μπορείτε να συμπληρώσετε τα στοιχεία και τους τομείς δράσης σας στο ερωτηματολόγιο που θα βρείτε εδώ. Περισσότερες πληροφορίες για το ΙδΕΚ μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του οργανισμού, όπου μπορείτε να κάνε εγγραφή στο ενημερωτικό δελτίο, για να λαμβάνετε ηλεκτρονικά πληροφόρηση για τις δράσεις του.
Τα Εθνικά Σημεία Επαφής το Πρόγραμμα «Ερευνητικές Υποδομές» είναι:
Κωνσταντίνα Μακρή – Επιστημονική Λειτουργός, Τμήμα Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων ([email protected])
Μαρίνος Φωτιάδης – Επιστημονικός Λειτουργός, Τμήμα Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων ([email protected])
Η Πολυτομεακή Προτεραιότητα σε αριθμούς:
Προϋπολογισμός: 2.4 δισεκατομμύρια Ευρώ
Θεματικές Ενότητες/Destinations: 5
Θεματικά Πεδία/Topics: 31